Thema 2: Energietransitie
De energietransitie is cruciaal voor de tuinbouw omdat het de sector duurzamer maakt en de ecologische voetafdruk verkleint. Tuinbouw is afhankelijk van energie-intensieve processen zoals verwarming, belichting en irrigatie, wat vaak leidt tot aanzienlijke CO2-uitstoot. Door over te schakelen naar hernieuwbare energiebronnen en energie-efficiëntie te verbeteren, kan de tuinbouw haar milieu-impact verminderen.
Hernieuwbare energie en energie-efficiëntie
Inzet van hernieuwbare energiebronnen en energie-efficiëntie draagt bij aan:
- verlaging van operationele kosten
- behoud van natuurlijke hulpbronnen
- versterking van de concurrentiepositie van de sector in een snel veranderend klimaatbewust zakelijk landschap.
De doelstelling die de tuinbouwsector zichzelf gesteld heeft is om in 2040 klimaatneutraal te zijn. In de Tuinbouwmonitor wordt gekeken naar:
- kwantitatieve gegevens over de totale CO2-emissie en het aandeel duurzame energie in de Zuid-Hollandse tuinbouwsector.
- kwalitatieve indicatoren om een beter beeld te krijgen van wat de provincie kan doen om de transitie te versnellen en welke goede voorbeelden er al in onze tuinbouwsector bestaan.
CO2- en stikstofemissie
Uit onderzoek van Blueterra in opdracht van de provincie Zuid-Holland is gebleken dat de CO2-uitstoot van de glastuinbouw in Zuid-Holland neerkwam op 3,1 megaton per jaar in 2021. Dit is een lichte stijging van 0,2 megaton ten opzichte van 2015. Gekeken naar de totale uitstoot van CO2 van de hele tuinbouwsector in Nederland, is de laatste jaren dezelfde lichte stijging waarneembaar.
Waar de uitstoot jarenlang stabiel rond 5,7 megaton per jaar lag, is dit in 2021 toegenomen tot 6,5 megaton per jaar. De Zuid-Hollandse glastuinbouw is verantwoordelijk voor bijna de helft van de totale uitstoot door tuinbouw in Nederland. Daarbij moet gezegd worden dat ook bijna de helft van alle glastuinbouw in Nederland zich in Zuid-Holland bevindt.
De waargenomen stijging is deels te verklaren door:
- een lagere buitentemperatuur
- een toename van het areaal
- een hogere verkoop van elektriciteit in deze periode.
Deze hoeveelheid ligt wel nog steeds 4% onder de uitstoot van het niveau van 1990. De harde landelijke doelstelling is dat de uitstoot wordt teruggebracht tot 4,3 megaton broeikasgassen per jaar. Voor de uitstoot van NOx (stikstof dat vrijkomt bij verbranding van fossiele brandstoffen) geldt dat er een sterk dalende trend in uitstoot door glastuinbouw te zien is.
Waar in 2010 de glastuinbouw nog voor 64% verantwoordelijk was voor NOx-emissies in de Zuid-Hollandse land- en tuinbouwsector, was dit in 2020 gedaald naar 43%. Ook de totale uitstoot door de land- en tuinbouwsector daalde in deze periode van ruim 7,5 kiloton naar 4 kiloton. Deze vorm van stikstof is anders dan NH3 (ammoniak), wat vooral bij veehouderijen wordt uitgestoot.
Duurzame energie
Van het aandeel duurzame energie zijn alleen landelijke cijfers beschikbaar.
- Het aandeel duurzame energie in de tuinbouw is op landelijke schaal toegenomen tot 11,9% in 2021. Dit is een stijging met 10% ten opzichte van 2010, waar het aandeel nog maar 1,9% bedroeg.
- Samen met de inkoop van warmte en elektriciteit komt het aandeel energievoorzieningen zonder CO2-emissies op 22%, bijna een verdubbeling sinds 2010.
- Van het totale duurzame energieverbruik is 92% te vinden in warmtebronnen, zoals aardwarmte.
- 14 van de 25 geothermiebronnen in Nederland bevinden zich in Zuid-Holland, waarvan er 9 voor de glastuinbouw gebruikt worden.
- Er zijn nog 6 geothermie-projecten voor de glastuinbouw in ontwikkeling. Hiermee is de provincie koploper op het gebied van aardwarmte.
- De overige 8% van het totale duurzame energieverbruik is terug te vinden in elektriciteit uit inkoop en duurzame opwekking.
Coalitieakkoord Krachtig Zuid-Holland
De stijgende trend van duurzame energievoorziening sluit goed aan bij de ambities die in het Coalitieakkoord Krachtig Zuid-Holland zijn uitgesproken.
Hierin staat dat we van fossiele energiebronnen af gaan en in onze provincie meer in willen zetten op:
- energiebesparing
- zon- en windenergie
- warmtebronnen
Geothermie en aardwarmte
Binnen de tuinbouw wordt hier ook hard aan gewerkt door ondernemers zelf. Voor meer informatie over geothermie en aardwarmte in Zuid-Holland: