In het Klimaatakkoord van 2019 is afgesproken om 35 Terawattuur (TWh) aan duurzame elektriciteit op te wekken op land. Dit is een enorme hoeveelheid elektriciteit: genoeg om 10 miljoen huishoudens een jaar lang van stroom te voorzien.
Omdat elke regio anders is, werd afgesproken om dit niet van bovenaf, maar van onderop te organiseren: in 30 energieregio’s (Regionale Energie Strategie, of RES-regio’s). In de provincie Zuid-Holland zijn er 7 RES-regio’s. In elke RES-regio werken, gemeenten, provincie en waterschappen samen aan het opwekken van grootschalige duurzame energie op land en het zoeken naar duurzame warmtebronnen.
In 2021 heeft elke RES-regio voor zichzelf een doel opgesteld hoeveel duurzame opwek ze wil realiseren in hun eigen regio (de RES 1.0). Dat doel is voor elke regio anders. De doelen zijn vervolgens democratisch vastgesteld door alle gemeenteraden, algemene besturen van waterschappen en door Provinciale Staten. Als je de doelen uit de 7 Zuid-Hollandse RES-regio’s bij elkaar optelt, kom je uit op een gemeenschappelijk doel van 6,3-6,8 Terawattuur aan schone stroom in 2030.
Worden RES-doelen gehaald?
Het landelijke beeld is dat de RES-regio’s redelijk op koers liggen om de ondergrens van 35 TWh uit het Klimaatakkoord voor 2030 te halen. De zelf gestelde doelen, die landelijk optellen tot 55 TWh worden echter niet gehaald. Dit is een probleem omdat de ambities voor CO2-reductie inmiddels zijn aangescherpt in de Klimaatwet (het streven is om in 2030 uit te komen op 55% minder CO2 in plaats van 49% minder CO2). Ook staan er te weinig projecten gepland om de streefcijfers uit het Nationaal Plan Energiesysteem te halen.
In Zuid-Holland liggen de meeste RES-regio’s niet op koers om bod voor 2030 te halen. Enkele RES-regio’s liggen wel op koers of hebben hun bod al gehaald (Goeree-Overflakkee en Hoeksche Waard).
Provincie aan zet: Routekaart RES
De provincie Zuid-Holland is partner in elk van de 7 Zuid-Hollandse RES’en. Tegelijkertijd heeft de provincie een andere rol dan gemeenten: de provincie heeft de bevoegdheid om windenergie mogelijk te maken in het provinciale Omgevingsbeleid. Daarnaast is de provincie bevoegd gezag en mag ze vergunningen verlenen. Dit geldt voor windparken van 15-100MW (op grond van de Energiewet).
Vanuit deze rol heeft Gedeputeerde Staten in voorjaar 2024 met de Routekaart RES het aanbod gedaan aan de partners in de RES-regio's om ze te helpen hun doelstellingen voor duurzame elektriciteit toch te halen. Dit kan de provincie doen via het provinciale Omgevingsbeleid. Dit Omgevingsbeleid wordt in 2025 herzien en de provincie wil alle noodzakelijke windlocaties hier een plek in geven.
Begin 2025 heeft het provinciebestuur opnieuw een update verstuurd aan Provinciale Staten. Ongeveer 75% van de RES-doelen is behaald, maar om het gemeenschappelijk doel van 6,3-6,8 Terawattuur aan opwek van schone stroom te halen zijn ongeveer 80-90 windturbines extra nodig. Om te kijken wat de effecten hiervan zijn, onderzoekt de provincie dit in een Omgevingseffectrapportage (OER). Deze Omgevingseffectrapportage en de input vanuit consultaties leiden in de zomer 2025 tot een nieuw Omgevingsbeleid. Hierop is ook inspraak mogelijk, zie hiervoor de planning van de herziening omgevingsbeleid 2025.