Actieplan boerenlandvogels

Onderzoek: Grutto’s in Zuid-Holland in 2023

In 2023 is in 4 gebieden onderzocht of verschillen in kuikenoverleving te relateren zijn aan grashoogte en samenstelling, predatiedruk en insectenaanbod: polder De Nesse, De Wilck, Westeinde en polder Vlist-westzijde.

In 2023 was het broedsucces in De Wilck en Westeinde onvoldoende en in De Nesse en Vlist mogelijk voldoende om de aantallen weidevogels in stand te kunnen houden. Het percentage kuikens dat groot wordt in agrarisch gebied de Vlist, blijkt iets hoger te liggen dan in de natuurreservaten. Het belangrijkste knelpunt is de kleine kuikenfase. Veel variatie in grashoogtes lijkt bevorderlijk te zijn voor de kuikenoverleving, aangezien dit meer dekking biedt tegen predatoren die de afgelopen decennia zijn toegenomen. In alle studiegebieden waren diverse roofdieren actief zoals (zwerf)katten, marterachtigen, vossen en vogels als kraaiachtigen, reigers en roofvogels. Het insectenaanbod lijkt in dit onderzoek geen beperkende factor voor de kuikenoverleving.

Onderzoek: Grutto’s in Zuid-Holland in 2023

Onderzoek: Nestsucces en kuikenoverleving weidevogels
Hoeksche Waard Oudeland van Strijen

In de natuurgebieden Oudeland van Strijen en Groot Koninkrijk in de Hoeksche Waard lag de nadruk van de invloed van predatie meer op het nestsucces, d.w.z. het percentage nesten dat minimaal één nest verlatend kuiken of vliegvlug jong voortbrengt. Het nestsucces was voor alle weidevogelsoorten in deze gebieden in 2023 te laag, waardoor de populatie afneemt. Om stabiliteit te bereiken, is het nodig om de predatiedruk van nesten en kuikens te verlagen. In deze gebieden is de belangrijkste predator van legsels de bruine rat. Wat voor ons verrassend is, omdat we dit niet kennen van andere gebieden. Er zijn slechts beperkte waarnemingen van predatie door dagactieve predatoren, zoals zwarte kraai, meeuw, buizerd en bruine kiekendief, dus hierover waren geen duidelijke conclusies te trekken.

Pdf van het onderzoek is op te vragen door een mail te sturen naar boerenlandvogels@pzh.nl.

Inventarisatie weidevogels 1990 - 2021 Krimpenerwaard

Naast het onderzoek naar kuikenoverleving is er ook een inventarisatie gedaan om inzicht te krijgen in het effect van vernatting in polder de Nesse en de Berkenwoudse Driehoek op de verspreiding van moeras- en graslandvogels. Uit inventarisaties van weidevogels vanaf 1990 tot en met 2021 blijkt dat de aantallen broedparen van veel soorten weidevogels in de hele Krimpenerwaard geleidelijk afnemen. Deze afname is in natuurgebieden iets minder sterk dan in de hele waard. De onderzoekers constateren een toename van de broedparen weidevogels binnen het natuurgebied de Nesse dat 7 jaar geleden is ingericht. Deze toename is verklaarbaar door vernatting van dit natuurgebied als gevolg van verhoging van het waterpeil met de inrichting. Kennelijk heeft die vernatting een aantrekkende werking op potentiële broedvogels.
Ondanks dat blijkt uit de eerdergenoemde onderzoeken over kuikenoverleving specifiek voor de grutto een laag broedsucces in deze gebieden. Beide factoren zijn van belang voor een duurzame populatie.

Inventarisatie weidevogels 1990 - 2021 Krimpenerwaard

Onderzoek inzaaien en doorzaaien kruidenrijk grasland

Een van de maatregelen in het verbeteren van vegetatie voor weidevogels is het aanleggen van kruidenrijk grasland. Kruidenrijk grasland biedt voedsel voor kuikens door een groter aanbod aan insecten en meer structuur en dus dekking tegen predatoren. Daarom is er onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van het realiseren van kruidenrijk grasland door inzaaien of doorzaaien en de effecten op biodiversiteit. Dit onderzoek vond plaats in vier gebieden in Zuid-Holland: Hollandse Venen, Krimpenerwaard, Alblasserwaard & Vijfheerenlanden en Zuid-Hollandse Eilanden. Bij inzaaien worden de zadenmengsels aangebracht op een kale omgewerkte bodem, terwijl bij doorzaaien de zadenmengsels worden aangebracht op een al aanwezig kruidenarm grasland. “Doorzaaien” leidt in alle gebieden tot een gemiddeld hogere bedekking van bloemen en kruiden. “Inzaaien” geeft meer verschillende bloemen en kruiden dan “Doorzaaien”. Dit leidt echter niet in de aanwezigheid van weidevogels, Dit kan waarschijnlijk verklaard worden, doordat een dichte hoogopgaande vegetatie vaak ontstaat door de hoge voedselrijkdom en droogte op de percelen. Vernatting of de combinatie van inzaaien met een meer schrale bodem levert mogelijk meer succes op voor weidevogels.

Pdf van het onderzoek is op te vragen door een mail te sturen naar boerenlandvogels@pzh.nl.

Onderzoek kieviten

Ook het aantal kieviten neemt af, ondanks maatregelen die worden genomen door agrariërs om de soort te beschermen. Om meer zicht op dit probleem te krijgen en oplossingen te vinden wordt een onderzoek gestart. Dit wordt uitgevoerd door het Louis Bolk Instituut in samenwerking met onder meer Sovon en agrarische collectieven. Lees meer hierover op de projectpagina.