Natuurinclusief Zuid-Holland
Nederland en provincie Zuid-Holland staan voor grote ruimtelijke en maatschappelijke opgaven. Een goede kwaliteit van de natuur en biodiversiteit helpt bij de realisatie hiervan. Andersom bieden deze grote transities de mogelijk om de natuur te versterken. Want een goede natuurkwaliteit is niet alleen van groot belang voor mens, plant en dier maar ook voor een gezonde economie en brede welvaart in Zuid-Holland.
Natuurinclusief betekent letterlijk ‘de natuur inbegrepen’. Natuurinclusief richt zich op het versterken van de natuur overal en voor iedereen, ook buiten de natuurgebieden. Natuur begint al bij de voordeur. Er is steeds meer bewustwording dat we niet zonder natuur en biodiversiteit kunnen. Alles wat wij doen heeft effect op de biodiversiteit.
Landelijke Agenda Natuurinclusief
Met de Landelijke Agenda Natuurinclusief 2.0 wordt er gewerkt aan het versterken van natuur in de breedste zin. Het gaat over doelstellingen voor biodiversiteit en natuurinclusiviteit, waarbij biodiversiteit een volwaardige plek krijgt bij de realisatie van andere opgaven, zoals bouwen, energie, infrastructuur, landbouw, onderwijs, recreatie, water, gezondheid en economie.
Natuurinclusief Zuid-Holland
Het landelijke programma sluit nauw aan op de aard van en opgave voor Zuid-Holland. We zijn een verstedelijkte provincie met weinig natuurgebieden en weinig groen per inwoner. Wat betekent natuurinclusiviteit voor Zuid-Holland? Welke perspectieven hebben we? En hoe pakken we dit aan?
Groeiagenda Natuurinclusief Zuid-Holland
Op 2 juli 2024 stelden Gedeputeerde Staten de Groeiagenda (pdf, 7.7 MB) vast. Deze groeiagenda bouwt voort op de Verkenning Natuurinclusief Zuid-Holland en de Contouragenda natuurinclusief (pdf, 972 kB) geeft - net als de landelijke Agenda Natuurinclusief 2.0 - invulling aan natuurinclusief werken en ontwikkelen, maar dan voor Zuid-Holland.
De Groeiagenda zorgt voor beweging die toewerkt naar een steeds betere samenwerking tussen biodiversiteit en andere ontwikkelingen. Het is een uitnodiging tot samenwerken. Zo werken we aan het realiseren van Basiskwaliteit Natuur. Met de Basiskwaliteit Natuur zorgen we dat algemene soorten algemeen blijven. Daarnaast geef de provincie met haar 40 icoonsoorten invulling aan soortenbescherming.
Met de Groeiagenda Natuurinclusief Zuid-Holland zijn we van start gegaan met het natuurinclusief werken op tien thema's. De thema's zijn:
Toekomstig bestendig bouwen:
Natuurinclusief bouwen biedt kansen voor het vergroten van de biodiversiteit in bebouwd gebied en daarmee voor de woningbouwopgave. Door natuurmaatregelen vroegtijdig mee te nemen in een ruimtelijke ontwikkeling wordt rekening gehouden met de voorschriften uit de Wet natuurbescherming, worden de kansen van beschermde soorten in en om het gebied versterkt en kan vertraging in de woningbouw worden voorkomen. Meer informatie: Natuurinclusief Bouwen en Ontwikkelen.
Om gemeenten en initiatiefnemers te helpen om plannen voor stedelijke ontwikkelingen natuurinclusief te realiseren, is een handreiking opgesteld door de provincie. Deze handreiking kan worden gebruikt in het planvormingsproces en bij plantoetsing als leidraad worden gebruikt. De handreiking ‘Versterken van Biodiversiteit bij Stedelijke Ontwikkelingen’ is te vinden in het blokje 'Documenten en websites'.
Energie:
De vraag naar energie in Zuid-Holland is groot, terwijl de ruimte om duurzame energie op te wekken, te transporteren en op te slaan beperkt is. De provincie wil het opwekken van duurzame energie ondersteunen en tegelijkertijd het landschap en de onbebouwde ruimte in Zuid-Holland beschermen. Het belang van meervoudig ruimtegebruik en de koppeling tussen verschillende opgaven is daarom groot. Meer informatie: Energie.
Provincie Zuid-Holland heeft in samenwerking met Eelerwoude de Handreiking ruimtelijke kwaliteit zonne-energie Zuid-Holland Module biodiversiteit opgesteld. Hierin staan praktische tips en verbeeldingen van hoe het ontwikkelen van een zonneveld op land juist een versterking van de natuur kan betekenen. Vanwege de grootte van het volledige document is de te downloaden versie het document zonder landschapstegels en maatregelen. Wil je het volledige rapport inclusief landschapstegels en maatregelen ontvangen? Neem dan contact met ons op!
Financiële sector:
De financiering van de omslag naar natuurinclusief werken en het versterken van de biodiversiteit is belangrijk. Zowel voor de programmering van het bredere begrip natuurinclusiviteit als voor de financiering van losse projecten is de inzet van de financiële sector noodzakelijk. Naast het volgen van ontwikkelingen in de commerciële financiële sector zet de provincie Zuid-Holland als overheid haar eigen financiële instrumenten in. Hierbij gaat het om subsidies die (in)direct biodiversiteit stimuleren, dan wel subsidies die zorgen voor een meer duurzame bedrijfskolom. Een overzicht van subsidieregelingen is te vinden op pagina Subsidieregelingen. Een van die subsidies is de subsidie ‘Meer bos in Zuid-Holland'.
Infrastructuur:
Infrastructuur biedt op verschillende manieren een opgave voor natuur. De provincie wil voorkomen dat ons vervoer zorgt voor uitstoot van stikstof en aantasting van onze natuurgebieden. Daarnaast zorgt de provincie voor het wegnemen van fysieke barrières die infrastructuur creëert voor dieren. Het wegbeheer van de provincie is gefocust op kostenefficiëntie en verkeersveiligheid. Desondanks beheert ze haar wegen ecologisch. De provincie is echter één van de 55 wegbeheerders in Zuid-Holland. Er valt daarom veel winst te behalen door de kennis die is opgedaan te delen in de regio.
Landbouw:
Het agrarisch gebied vormt een belangrijk leefgebied voor planten- en diersoorten. De landbouw is lange tijd gestimuleerd om intensiever en grootschaliger te produceren, wat ten koste is gegaan van de natuur. De opgaven voor het platteland komen voor een groot deel samen in het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Een landbouw die samenwerkt met de natuur, de bodem en het watersysteem is nodig om deze opgaven op de lange termijn het hoofd te bieden. Deze manier van landbouw kan boer en maatschappij een aantrekkelijk perspectief bieden voor de lange termijn. Dat perspectief is nodig, want we hebben als provincie nu en in de toekomst landbouw nodig: voor landschapsbeheer, voedselproductie en als onderdeel van de sociale structuur van het landelijk gebied. We zien daarom noodzaak om een rendabele natuurinclusieve landbouw toegankelijker te maken voor de Zuid-Hollandse boer. Lees meer informatie op pagina Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied.
Onderwijs:
Het domein bewustwording en onderwijs gaat over investeren in bewustwording bij de volwassenen generatie, maar ook de jongste generatie om deze op te laten groeien als de natuurinclusieve generatie. De provincie heeft geen directe rol in het onderwijs en de curricula, maar heeft veel belang bij de integratie van natuurinclusief denken in diverse opleidingen. De provincie zet momenteel in op programma rondom betrokkenheid bij natuur middels het programma 'Mens & Natuur’ van IVN Natuureducatie en het programma 'De Groene Motor’ van het Zuid-Hollands Landschap. Hiermee werkt zij aan bewustwording en betrokkenheid bij natuur in de breedte.
Recreatie, toerisme en sport:
Recreatie en toerisme gaan hand in hand, waarbij natuur een onderdeel is van de beleving. In Zuid-Holland vallen het recreatieve- en het natuurnetwerk voor een groot deel samen en deze versterken elkaar op sommige punten. Door de biodiversiteit in bestaande recreatiegebieden te versterken, neemt de belevingswaarde voor recreanten toe. Dit moet wel passen bij de functie van deze gebieden. De Provincie Zuid-Holland heeft op 10 januari 2023 haar recreatieperspectief 2030 vastgesteld en deelt hiermee een wenkend perspectief dat als eerste opmaat naar natuurinclusieve recreatie kan dienen. Meer informatie: webpagina Sport en recreatie.
Water:
Zuid-Holland heeft meerdere opgaven op het gebied van water: de kwaliteit en kwantiteit van oppervlaktewater, voldoende drinkwater en het bergen van water. Dit wordt ingevuld vanuit beleidsprogramma's zoals de Kaderrichtlijn Water, het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied en de blauwgroene dooradering. Schoon en voldoende water is zeer belangrijk voor de biodiversiteit en samenleving in het geheel. Natuurinclusief ontwikkelen is dan ook belangrijk. Dit vraagt om duidelijke randvoorwaarden die omschrijven wat dit natuurherstel inhoudt, zowel boven als onder water en in verhouding tot de gebieden en leefomgeving. Meer informatie: webpagina Water.
Gezondheid en welzijn:
In Nederland leven we veel minder gezond dan zou kunnen. Veel mensen vinden het lastig om gezond te leven. Een groene, gezonde leefomgeving helpt de gezonde keuze de makkelijke keuze te maken. Het effect is des te groter als we investeren in de omgeving van mensen met een laag inkomen. Zij hebben vaak geen eigen groen, zoals een tuin, en hebben baat bij een openbare groene omgeving. Natuur heeft veel positieve effecten op de gezondheid. Het is een bron voor zingeving en ontspanning. Natuur helpt ons om lichamelijk actief te zijn. Natuur biedt ruimte voor ontmoeting. Natuur draagt bij aan onze lichamelijke gezondheid. Natuur kan helpen om gezondheidsverschillen te verkleinen. Door het stimuleren van meer natuur in onze werkomgeving, schoolomgeving, zorgomgeving, woonomgeving en recreatieve omgeving, werken we aan een gezonder Zuid-Holland.Meer informatie: Gezonde en veilige leefomgeving en Groene Cirkel Groene Gezonde Stad.
Economie en Industrie:
Zuid-Holland is een van de meest innovatieve regio's van Nederland. Om onze bedrijventerreinen voor te bereiden op de toekomst wordt, naast de grote transities, zoals de circulaire-, energie- en digitale transitie, ook ingezet op een aantrekkelijke en concurrerende vestigingslocaties en werkomgeving. Een groenere, natuurinclusief, bedrijventerrein draagt bij aan verschillende van deze doelen. Vanuit de bedrijventerreinen Strategie wordt dit gefaciliteerd. Meer informatie: Verduurzamen bedrijventerreinen en 7 tips: Bedrijventerreinen vergroenen - Provincie Zuid-Holland.
De Contouragenda Natuurinclusief Zuid-Holland schetst een mogelijke koers voor een Zuid-Hollandse agenda. Het heeft daarmee een inspirerend, verkennend en breed karakter; centraal staat een eerste inventarisatie van acties voor natuurinclusieve doorontwikkeling van de provinciale domeinen. De agenda is daarmee een tussenproduct in aanloop naar een volwaardige Agenda Natuurinclusief Zuid-Holland. Met als uiteindelijk doel een Natuurinclusief Zuid-Holland in 2050.
Contact
E-mailadres: natuurinclusief@pzh.nl.