Het omgaan met bodemdaling is voor de provincie Zuid-Holland een belangrijke uitdaging. Ongeveer driekwart van de provincie is gevoelig voor bodemdaling. Dat speelt zowel in landelijke “veenweide” gebieden als in bebouwde “slappe bodem” gebieden, met ieder hun eigen specifieke oorzaken, gevolgen en aanpak.
De gevolgen van bodemdaling zijn groot voor landbouw, natuur, gebouwen en infrastructuur. De schade varieert van verzakkingen tot verlies van landbouwgronden. Het Planbureau voor de Leefomgeving schat de maatschappelijke kosten van bodemdaling tot 2050 voor heel Nederland op op €22 miljard. Het college van Gedeputeerde Staten zet daarop in met het Programma Bodemdaling 2016-2019 en ondersteunt projecten op het gebied van bodemdaling in veenweidegebieden en in de bebouwde omgeving.
Wilt u meer informatie over bodemdaling in Zuid-Holland, van feiten en cijfers tot klimaateffecten? Bekijk dan deze bronnen:
Bodemdaling in veenweidegebieden
Al eeuwen bedrijven we landbouw op de veengronden. Eigenlijk zijn die daar van nature te nat voor. Omdat we het waterpeil kunstmatig laag houden is landbouw toch mogelijk. Maar hierdoor droogt het veen uit, breekt af en daardoor daalt de bodem. Daarbij komen broeikasgassen (CO2) vrij en het heeft ook een nadelig effect op de waterkwaliteit. En hoe verder de bodem daalt, hoe moeilijker het is om het waterpeil laag de houden. De grenzen van deze aanpak komen dus in zicht. Maar hoe ziet de toekomst van de veenweiden er dan uit? De visie van de provincie is dat er maatwerk nodig is, er zijn geen standaard oplossingen. En het vergt samenwerking tussen alle partijen, regionaal en landelijk, overheden, bedrijfsleven, kennisinstellingen. Vanuit die visie ondersteunt de provincie verschillende projecten, samenwerkingsverbanden, kennis en innovatie.
Projecten waar de provincie bij betrokken is:
- Veenweiden innovatie centrum: ontwikkeling van innovaties zoals onderwaterdrainage
- Polder Middelburg en Tempelpolder
- Onderwaterdrainage Lange Weide Polder
- Restveengebied Moordrecht
- Krimpenerwaard, proeftuin veenweiden
- Alblasserwaard Vijfherenlanden, regionaal maatschappelijke opgave (RMA)
- Gouwe Wiericke, veenweiden
- Zuid-Hollandse Voedselfamilies
Bodemdaling in de bebouwde omgeving
In Zuid-Holland hebben we veel gebieden met slappe klei- of veenbodems. De belasting van bebouwing zoals woningen en wegen zorgt ervoor dat deze bodems gaan dalen. Dat gaat gepaard met hoge kosten door verzakkingen aan funderingen, wegen, openbare ruimte, rioleringen en leidingen. Bovendien kan het water minder goed worden afgevoerd bij extreme regenval. Daardoor ontstaat wateroverlast. Bij langdurige droogte kunnen houten palen droog komen te staan waardoor funderingsschade ontstaat. Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft berekend dat de maatschappelijke kosten van bodemdaling tot 2050 €22 miljard bedragen voor heel Nederland. Zie het PBL rapport "dalende bodems stijgende kosten".
Projecten:
- Convenant klimaatadaptief bouwen
- Klimaatatlas met kaarten van bodemdaling in bebouwde omgeving
Beleid en programma's
Bodemdaling staat hoog op de provinciale agenda. De afgelopen jaren hebben we innovatieve projecten gesteund om bodemdaling af te remmen, zoals onderwaterdrainage in de ‘Lange Weide’ polder. We zijn partner in het Nationaal Kennisprogramma Bodemdaling en ondersteunen het Veenweiden Innovatie Centrum. Daarnaast werken we aan innovatieve bouwmethoden die minder gevoelig zijn voor bodemdaling. In het programma bodemdaling 2016 - 2019 staat hoe de provincie bodemdaling aanpakt.
De belangrijkste activiteiten:
- Bodemdaling hoog op de agenda zetten van de landelijke politiek, aan bestuurlijke tafels en in gebiedsprocessen
- Kennis ontwikkelen en verzamelen over de bodemdalingsopgaven en mogelijke oplossingen
- Communiceren om bewustwording en het versterken van verantwoordelijkheidsgevoel te stimuleren.
- Doen, stimuleren en zichtbaar maken van innovaties, handelingsperspectieven en technische, financiële, juridische tools.
Nationale programma’s
Door de effecten van bodemdaling is het onderwerp hoog op de maatschappelijke en politieke agenda gekomen:
- In het Nationaal Klimaatakkoord is een specifieke opgave voor reductie van broeikasgassen uit veenweide opgenomen.
- In Nationaal Deltaprogramma Ruimtelijk Adaptatie is aandacht voor de extra risico’s in bodemdalingsgevoelig gebied op wateroverlast (bij extreme neerslag) en op schade aan funderingen infrastructuur en verzakkingen (bij extreme droogte).
Het Nationaal Kennisprogramma Bodemdaling is een programma waar kennis en innovatie wordt ontwikkeld, ook de Provincie Zuid-Holland is partner in dit programma.