Tot deze categorie behoren locaties die vallen onder de bestemming infrastructuur: bermen en taluds van rijks- en provinciale wegen en spoorlijnen, de restruimtes in afritten en knooppunten, geluidswallen/schermen en verzorgings- en parkeerplaatsen.
Met de plaatsing van zonnepanelen wordt een extra gebruikslaag toegevoegd aan een nu doorgaans monofunctioneel ruimtebeslag. Zonnepanelen en infrastructuur sluiten gezien hun meer ‘technische’ uitstraling goed op elkaar aan.
Ten behoeve van de verkeersveiligheid (schittering), een rustig en aangenaam beeld voor de weggebruiker en om verrommeling en versnippering van het landschap te voorkomen is bij de plaatsing van zonnevelden langs infrastructuur wel voorzichtigheid geboden. Maak een samenhangend ontwerp over een grotere lengte. Daarbij zijn plekken waar vanaf de snelwegen en spoorlijnen nog vrij uitzicht over het landschap mogelijk is het koesteren waard.
Ruimtelijke principes voor bermen
- Voorkom lange, lijnvormige zonnevelden waardoor je het contact met de omgeving verliest en een eentonig wegbeeld krijgt.
- Heb aandacht voor de ecologische betekenis van bermen.
Ruimtelijke principes voor geluidswallen en -schermen
- Plaats de zonnepanelen bij voorkeur aan de infrastructuurzijde van de geluidswallen en -schermen, niet aan de landschapszijde.
- Groene geluidswallen dragen vaak in belangrijke mate bij aan een ontspannen, groen en landschappelijk beeld vanaf de weg. Op plekken waar het landschappelijk karakter leidend is, is de plaatsing van zonnepanelen op geluidswallen niet wenselijk.
- Geluidswallen die in gebruik zijn als parkzone: zonnepanelen kunnen hier alleen worden ingepast binnen de functie van openbaar recreatiegebied.
- Geluidsschermen hebben een meer stedelijk karakter. Als ze voldoende zonlicht vangen kunnen zonnepanelen hier goed op aansluiten.
- Op doorzichtige schermen is het uitzicht vanaf de weg leidend, plaatsing van zonnepanelen kan alleen boven ooghoogte.
- Ga zorgvuldig om met de groen ingepaste, begroeide geluidsschermen.
- Plaatsing op nieuw te realiseren geluidsvoorzieningen biedt kansen, omdat de panelen dan in de schermen geïntegreerd kunnen worden.
- Bouwkundige mogelijkheden kunnen beperkend zijn, net als de ruimte voor veilig onderhoud.
- Veel geluidswallen/schermen bevinden zich binnen BSD. Hier zouden dezelfde principes gehanteerd kunnen worden.
Ruimtelijke principes voor 'restruimtes' van op- en afritten en knooppunten
- Maak een samenhangend ontwerp voor het knooppunt als geheel en kies voor een heldere vormgeving en inpassing van het zonneveld in lijn met de architectonische expressie van het knooppunt. Zo wordt het zonneveld een ‘eyecatcher’ en draagt bij aan de oriëntatie op de weg.
- Benut de afgesneden ligging van het zonneveld waardoor hekwerken niet nodig zijn. Kies aanvullend voor natuurlijke afscheidingen zoals water.
- Zet waar mogelijk in op meervoudig ruimtegebruik, bijvoorbeeld in combinatie met waterberging en ecologie.
Ruimtelijke principes voor parkeerplaatsen
- Langs grotere parkeer- en carpoolplaatsen kan een dak van zonnepanelen worden gerealiseerd. Dit biedt schaduw voor de geparkeerde auto’s en elektrische auto’s kunnen direct opgeladen worden.
- Parkeerplaatsen die beplant zijn met bomen zijn lastig te combineren met een zonnedak. Behoud van de groene inpassing is hier leidend.
- Plaatsing van een zonnedak op parkeerplaatsen in het open landschap is niet gewenst indien hiermee afbreuk wordt gedaan aan de openheid.
- Veel grotere parkeerplaatsen liggen in de natuur- en recreatiegebieden (ruimtelijke beschermingscategorieën 1 en 2). Deze worden niet uitgesloten, maar dit is altijd afhankelijk van de lokale situatie en er dient extra aandacht te zijn voor de inpassing.
Zonne-energie op geluidswal of scherm
Zonne-energie inknooppunt A27/A6 bij Almere
Bron: www.bezoekerscentrum.rijkswaterstaat.nl