Vergunning en financiën

Ontwikkelfase en zonnepark

De gemiddelde doorlooptijd voor de ontwikkeling van een zonneveld is meer dan 2 jaar. In het schema hierboven zijn de verschillende fasen in de ontwikkeling schematisch aangegeven. Het vergunningtraject kost de meeste tijd. Hierin is de betrokken gemeente een belangrijke partner voor de ontwikkelende partij. Samen moeten de juiste stappen worden gezet.

Het proces vraagt ook veel afstemming met stakeholders, maatschappelijk betrokkenen en omwonenden. Participatie is hier een must om draagvlak te creëren voor het plan. Dit is ook de fase waarin de provincie betrokken is als dat nodig is. De betreffende gemeente geeft aan in hoeverre een planovereenkomst benodigd is, de inhoud moet goed worden afgestemd en in balans zijn met de activiteiten die de ontwikkelaar onderneemt.

Wie doet wat wanneer?

• Grondeigenaar: stelt de locatie ter beschikking / verhuurt de locatie;
• Zonneveldontwikkelaar: deze (commerciële) marktpartij vraagt subsidie aan, ontwerpt en realiseert het zonneveld, betaalt de huur aan de grondeigenaar en verkoopt de opgewekte elektriciteit aan een energieleverancier. Deze partij ontwikkelt doorgaans volledig op eigen risico waarbij de kosten voor de baten uitgaan;
• Exploitant: beheert en onderhoudt de installatie. Monitort de werking van het veld en bij calamiteiten wordt gehandeld en waar nodig wordt gerepareerd. Veelal wordt deze taak ook door de ontwikkelaar uitgevoerd, soms vanuit een andere juridische entiteit om risico’s te spreiden.
• Netwerkbeheerder: registreert alle aansluitingen en is verantwoordelijk voor de aanleg van het netwerk en het transport van elektriciteit. Maakt aansluiting op het net mogelijk om zo de opgewekte energie te transporteren naar de gebruiker. Per regio is 1 netbeheerder verantwoordelijk. Het is niet mogelijk om een andere netbeheerder kiezen. Dat is wettelijk vastgelegd (Wet Onafhankelijk Netbeheer);
• Energieleverancier: koopt stroom van ontwikkelaar en verkoopt aan gebruiker
• Financier: de investering wordt gedekt met eigen- en vreemd vermogen. Voor beiden vormen van vermogen wordt dekking gezocht. Vreemd vermogen wordt doorgaans op basis van een bancaire financiering verzorgd, eigen vermogen op basis van lokale fondsen, eigen beschikbare middelen en crowd-funding.
• Lokale Energie Coöperatie: draagt bij aan lokaal draagvlak voor ontwikkeling en kan invulling geven aan lokaal eigenaarschap.
• Omgevingspartijen: Lokaal draagvlak is steeds belangrijker om een zonnepark daadwerkelijk gerealiseerd te krijgen. Daarbij zijn diverse wijzen van (financiële) participatie mogelijk. Denk aan het oprichten van een omgevingsfonds of de uitgifte van energieaandelen.

Deze verschillende “rollen” bij de ontwikkeling van een zonnepark kunnen door 1 of door verschillende partijen worden ingevuld. Zo gaan steeds meer lokale energiecoöperaties de uitdaging aan om zelf een zonnepark tot ontwikkeling te krijgen, eventueel onder begeleiding van (onafhankelijke) ervaringsdeskundigen.

Subsidiemogelijkheden

Voor grootschalige opwekking zijn 2 belangrijke stimuleringsregelingen vanuit de overheid beschikbaar;

• Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) (link op nemen)-> deze subsidie op de jaarlijkse productie van duurzaam opgewekte energie is tweemaal per jaar aan te vragen (voorjaars- en najaarsronde). Ieder jaar bepaalt de overheid het maximaal beschikbaar subsidiebudget.. Het is aan de ontwikkelaar van het zonnepark om te bepalen welk bedrag per opgewekte kwh nodig is om een haalbare financiële businesscase te hebben. Hoe lager het bedrag, des te groter de kans is dat de subsidie wordt verkregen. Ook geldt, wie het eerst komt, die het eerst maalt. Indien de subsidie is toegekend, wordt 15 jaar lang de subsidie over de daadwerkelijk opgewekte energie uitgekeerd (www.rvo.nl/actueel/videos/voorlichtingsfilm-sde). Om SDE subsidie te kunnen aanvragen is onder andere een (herroepelijke) omgevingsvergunning nodig.
• De PostCodeRoos regeling (fiscale benaming is de Regeling Verlaagd Tarief) is geïntroduceerd als financieringsmogelijkheid om gezamenlijk zonne-energie op te wekken, zonder dat de zonnepanelen op het eigen dak hoeven te liggen. De PostCodeRoos Regeling biedt 15 jaar lang vrijstelling van energiebelasting over de zonne- of windenergie die de deelnemers in een project gezamenlijk opwekken. Dit betekent dat zonnepanelen niet langer op het eigen huis of bedrijfspand hoeven te liggen, maar ook elders geïnstalleerd kunnen worden. Bijvoorbeeld op een groot agrarisch dak net buiten het dorp, op het dak van het lokale dorpshuis of zelfs op een beschikbaar stuk grond in de buurt. Deelnemers richten samen een coöperatie op en investeren gezamenlijk in een zonnepark. Naar rato van deelneming ontvangen de deelnemers jaarlijks een teruggave van energiebelasting die zij betaald hebben over de energie die zij thuis gebruiken. Dit recht op teruggave van de energiebelasting voor deelnemers wordt door de overheid voor (minimaal) 15 jaar gegarandeerd en geldt vanaf het moment dat de Belastingdienst het project goedkeurt.

Het combineren van deze 2 regelingen is mogelijk bij de ontwikkeling van een zonnepark, mits beide systemen aangesloten worden op een separate netaansluiting (meter).

Investeringen

De financiële businesscase van een zonnepark is overzichtelijk. Voor de realisatie van een zonnepark is eenmalig en grote investering nodig. Na realisatie beperken de kosten zich tot operationele / monitoringsactiviteiten, onderhoudswerkzaamheden en eventuele vervanging van toegepaste producten waaronder omvormers na ongeveer 10 tot 15 jaren. Een globale verdeling van de eenmalige investeringskosten zijn opgenomen in bovenstaande taartdiagram. Financiering kan plaatsvinden op basis van een lening, uit eigen vermogen, maar ook door bijvoorbeeld lokaal te ‘crowdfunden’ of door inbreng van een beschikbaar lokaal ontwikkelfonds.

Planologisch regelen zonnepark

Binnen de wettelijke kaders kan iedere gemeente op haar eigen wijze de realisatie van een zonnepark mogelijk maken. Hierbij geldt dat het zonnepark passend moet zijn binnen de bestemming én de daadwerkelijke realisatie (bouw) mogelijk gemaakt moet worden.

Gemeenten kunnen ervoor kiezen om eerst de bestemming te wijzigen en dan een omgevingsvergunning te verlenen (doorlooptijd c.a. 1 jaar) of ervoor te kiezen om een omgevingsvergunningsprocedure te hanteren voor het afwijken van het bestemmingsplan. Dit kan voor onbepaalde tijd of bepaalde tijd meer dan 10 jaar (doorlooptijd c.a. 6 maanden).

Gemeenten kunnen ook een tijdelijke vergunning (maximaal 10 jaren) afgeven echter de subsidieverlener verleent op basis van een tijdelijke vergunning geen subsidie meer. Het is aan te bevelen om een clausule op te nemen met een opruimverplichting.