1. Opening, vaststellen agenda en conceptverslag PRT 3 juli 2024
Aanwezig
cdK Kolff (voorzitter), gedeputeerde Koning, bestuurlijk verkenner Van Heijningen, wethouder Weerwag (namens regio Haaglanden), wethouder Vavier (namens gemeente Den Haag), wethouder Spoon (namens regio Rotterdam-Rijnmond), wethouder Achbar (namens gemeente Rotterdam), wethouder Langeveld (namens regio Holland-Rijnland), wethouder Kerssies (namens regio Midden-Holland), burgemeester Van Driel (namens regio Zuid-Holland Zuid), de heer Timmer (rijksvertegenwoordiger vanuit minister AenM) en ambtelijke ondersteuning vanuit COA, het ministerie van AenM en provincie Zuid-Holland
Het conceptverslag van de PRT 3 juli 2024 en de conceptagenda worden zonder wijzigingen vastgesteld.
2. Inleiding door cdK Kolff
- De cdK geeft een compliment aan gemeenten die zich inspannen om hun verplichtingen volgens de Spreidingswet na te komen. Al met al zorgt dit ervoor dat er bij de opvangcapaciteit van Zuid-Holland de afgelopen tijd een grote inhaalslag is gemaakt. De cdK benoemt dat hij de provinciale opgave te hoog vindt voor de mogelijkheden die er in Zuid-Holland zijn. De heer Schoenmaker deelt deze lijn niet.
- De cdK stelt dat de Spreidingswet moet worden uitgevoerd zolang hij geldt. Hij zal gemeenten aanspreken op hun verantwoordelijkheid.
- De cdK licht toe hoe het provinciaal verslag dat hij conform de Spreidingswet aan de minister zal uitbrengen eruitziet: dit wordt een feitelijke weergave van de opvangsituatie waaruit duidelijk wordt waar (komende) opvangcapaciteit zich bevindt.
3. Toelichting door de heer Martin Timmer van het ministerie van Asiel en Migratie
Asielopvang en statushouders
De heer Timmer meldt dat het regeerprogramma nog niet openbaar is. Hij verwacht dat de volgende punten er onderdeel van zullen zijn:
- Er wordt ingezet op degelijke opvang;
- Er wordt ingezet op het verminderen van de instroom, er zal onderzoek gedaan worden naar de technische en juridische vormgeving ervan;
- Er wordt ingezet op versobering van de bestaande opvang.
- Er wordt ingezet op de doorstroom van statushouders van AZC’s naar doorstroomlocaties;
- Zolang de Spreidingswet geldt wordt deze uitgevoerd.
Ten aanzien van punt 3 wordt gevraagd of de versobering van bestaande opvang ook geldt voor crisisnoodopvang en of het versoberen gaat om het goedkoper maken van plekken of het verlagen van de (kwaliteits)normen. Ook is men benieuwd naar hoe gemeenten nog verleid kunnen worden als er aan versobering wordt gewerkt. Aangegeven wordt dat deze uitgangspunten nog uitgewerkt moeten worden en er nu prioriteit wordt gegeven aan het verlagen van dure opvangplekken (zoals hotels en schepen). De cdK benoemt dat deze punten het invullen van de opgave zullen bemoeilijken en dat hij daarover in gesprek wil met de minister.
Ten aanzien van punt 4 wordt toegelicht dat er wordt toegewerkt naar grote doorstroomlocaties, de focus ligt nu op de doorstroom van statushouders. Er wordt parallel ook ingezet wordt op de realisatie van meer sociale huurwoningen, daarover is het ministerie in gesprek met het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO). Er volgt nog een uitvraag om input uit de praktijk.
Door de regiovertegenwoordigers wordt gemeld dat zij verrast werden door de recente vraag van het Rijk om in elke opvanglocatie 2 extra personen op te vangen. Dit liep niet via de governancestructuur van de keten (LRT-PRT-RRT), het verzoek is deze wel in te zetten.
De heer Timmer doet de oproep om te onderzoeken of er statushouders die in AZC’s verblijven te verkennen of deze opgevangen kunnen worden in de Silja in Rotterdam. Op deze manier kan er ruimte in AZC’s vrijkomen voor asielzoekers.
Oekraïense ontheemden
Het rijk deelt mee dat de aanmeldhub in Utrecht gesloten is. Dit heeft niet geleid tot veel Oekraïners die zich bij individuele gemeenten hebben gemeld, waardoor geconcludeerd wordt dat zij via het particuliere circuit opvang vinden. De Jaarbeurs in Utrecht blijft open in een waakvlamconstructie.
Gevraagd wordt of er een lange termijnvisie is bij de opvang van Oekraïense ontheemden, gezien tijdelijke huurcontracten voor opvanglocaties aflopen. Het ministerie stuurt nu aan op een tijdelijke financieringsconstructie. Er is bestuurlijke aandacht nodig voor een lange termijnvisie met daaraan verbonden financieringsstructuren.
Besloten wordt om de doelgroep Oekraïense ontheemden voortaan in een vast agendapunt te bespreken aan de PRT.
4. Gesprek met IND
De directeur-generaal van de IND is aanwezig en licht toe hoe de organisatie en werkwijze van de IND eruitziet. Binnen de IND is aandacht voor efficiëntie in de verschillende werkwijzen en het minder complex maken hiervan. Het huidige ambitieprogramma loopt tot 2028. Aangegeven wordt dat de IND onderdeel is van de migratieketen en daarmee afhankelijk is van zowel ketenpartners als het COA als de politieke ontwikkelingen in het kabinet.
5.Regioplannen
De vastgestelde regioplannen bieden perspectief op een aanzienlijke vergroting van de Zuid-Hollandse opvangcapaciteit. De realisatiefase breekt nu aan, benadrukt wordt dat solidariteit hierin van belang is. Iedereen moet zich blijven inzetten om de plannen te realiseren. Het blijft werken aan politiek draagvlak in de gemeenteraden. De cdK benoemt dat hij de voorwaarden die regio’s scheppen, zoals toereikend onderwijs en zorg, meeneemt in zijn provinciaal verslag aan de minister. Dit verslag ziet toe op een feitelijke weergave van vastgestelde cijfers. Er wordt een reactie op deze voorwaarden verwacht vanuit het rijk.
De gedeputeerde benadrukt het belang van tijdig aanvragen van ontheffingen indien deze benodigd, in verband met doorlooptijden.
6. Terugkoppeling stand van zaken huisvesting statushouders door gedeputeerde Anne Koning
De gedeputeerde licht toe dat Zuid-Holland veel statushouders huisvest maar geen koploper meer is. In de gesprekken die er ambtelijk en bestuurlijk gevoerd worden met individuele gemeenten is er ruimte hierover door te praten.
7. Overzicht en inzicht COA
Het COA roept op met elkaar in gesprek te gaan en blijven over de realisatie van de regioplannen. Er wordt gekeken of er tijdelijke oplossingen mogelijk zijn.
8. Rondvraag en sluiting
1. Opening, vaststellen agenda en conceptverslag PRT 17 mei 2024 bijlage 1
Aanwezig:
cdK Jaap Smit (voorzitter), Anne Koning, Erik van Heijningen, Ronald Weerwag (namens regio Haaglanden), Marielle Vavier (namens gemeente Den Haag), Aart-Jan Spoon (namens regio Rotterdam-Rijnmond), Jolanda Langeveld (namens regio Holland-Rijnland), Jan-Kees Oppelaar (vervanger Ria Boere, namens regio Midden-Holland), Margreet van Driel (digitaal, namens regio Zuid-Holland Zuid), Martin Timmer (JenV), bestuurlijk vastgoedregisseur COA, regiomanager COA, accounthouder PRT Zuid-Holland (ministerie JenV), ambtelijk secretaris PRT.
De voorzitter heet iedereen welkom en leidt de vergadering in. Het verslag van de PRT van 17 mei 2024 wordt vastgesteld.
Er wordt een vraag gesteld over een casus waarbij er mogelijk asielopvang kan plaatsvinden in een locatie die nu voor rijksambtenaren is gereserveerd. Deze casus zal worden opgepakt door JenV.
2. Actualiteiten door Commissaris van de Koning Dhr. Smit
De voorzitter benoemt de brief die hij onlangs naar de PRT heeft gestuurd naar aanleiding van het nieuwe coalitieakkoord, in het bijzonder voor wat betreft de gelding van de Spreidingswet. Deze brief is goed ontvangen door de lokale bestuurders. De vraag is gesteld wat de reactie zal zijn op gemeenten die in het nieuwe coalitieakkoord aanleiding zien om hun inspanningen op de realisatie van asielopvang te staken. De provincie wordt opgeroepen deze gemeenten aan te spreken. De cdK begrijpt de zorg over het draagvlak en zal gepaste actie ondernemen. Daarnaast wordt afgesproken dat er vanuit de PRT een oproep komt naar alle gemeenten om door te gaan met het naleven van de Spreidingswet. Deze oproep wordt via de RRT’s verspreid.
3. Toelichting door de heer Timmer vanuit minister Justitie en Veiligheid
Toelichting door de heer Timmer vanuit minister Justitie en Veiligheid
De heer Timmer licht toe dat de situatie in asielopvang nog steeds zorgelijk is. De bezetting in Ter Apel ligt boven de maximumcapaciteit en een groep slaapt elders in tenten. Daarnaast wordt er geen verbetering verwacht op korte termijn omdat er te weinig nieuwe opvanglocaties openen en er een aantal opvanglocaties zal sluiten. De instroom van nieuwe asielzoekers ligt de afgelopen maanden echter lager dan verwacht, waardoor de situatie vooralsnog beheersbaar bleef. De wens is om landelijk 4 à 5 locaties te vinden waar de realisatie van opvang versneld kan worden. Er zijn doorstroomlocaties opgezet waarin statushouders die in AZC’s verblijven op te vangen, waarmee de druk op AZC’s wordt verlicht. Er wordt onderzocht of het mogelijk is deze langer dan 1 jaar te financieren.
Vanuit de regio’s komt het signaal dat de uitvoeringscapaciteit bij het COA een belemmering vormt. COA erkent het vraagstuk; er is een actieplan in de maak. COA wijst erop dat de realisatie van AZC’s vastgoedprojecten zijn die tijd kosten. Het wordt door COA in beeld gebracht en er wordt geprobeerd er beweging in te brengen. Desondanks is het momenteel het meest verstandig meer in te zetten op locaties met een hogere opvangcapaciteit.
Vanuit de regio’s komt het signaal dat er telkens minder energie en capaciteit is bij gemeenten om de bureaucratische procedures af te lopen die nodig zijn voor het realiseren van opvang. Noodplekken organiseren kost evenveel energie als duurzame plekken organiseren. Er wordt opgeroepen de capaciteit zo effectief mogelijk in te zetten. Er wordt ook gewezen op de complexiteit van processen en het belang te vereenvoudigen. Praktische oplossingen moeten worden gedeeld. Resultaten van versnellingstafels moeten met elkaar gedeeld worden. Mogelijk biedt de inzet van boten en hotels op korte termijn verlichting.
JenV geeft aan dat er een lange termijnvisie komt op duurzame locaties. JenV begrijpt de druk die er op de gemeenten rust. Opgemerkt wordt dat de bereidheid van lokaal bestuurders essentieel is in het goed functioneren van de keten.
Ten aanzien van de opvang van Oekraïense ontheemden: de richtlijn tijdelijke bescherming is verlengd, en ook is de tijdelijke wet in werking getreden. Besloten is om een eigen bijdrage in te voeren voor werkende Oekraïners, de implementatietermijn hiervoor is 6 maanden. Ook toegang tot Suwinet wordt hiervoor mogelijk voor gemeenten. Eigen bijdrage is voor gas, water en elektra. De kosten die gemeenten hiervoor maken worden vergoed. Leefgeld moet ingehouden worden bij werkenden.
4. Concept regioplannen
De heer Van Heijningen, bestuurlijk verkenner, geeft een presentatie over de conceptregioplannen. Opgemerkt wordt dat onderwijs, zorg en de toeleiding van werk onverminderd aandacht vragen.
5. Openbaarmaking PRT-verslagen bijlage 2
Voorgesteld wordt om de verslaglegging van de PRT op de website van provincie Zuid-Holland plaatsen. Er wordt ingestemd met het voorstel en de Provinciale Staten worden hierover geïnformeerd.
6. Terugkoppeling stand van zaken huisvesting statushouders door gedeputeerde Anne Koning
Gedeputeerde Koning geeft aan dat zij ziet dat verschillende gemeenten het lastiger krijgen om te voldoen aan hun opgave. Mogelijk zitten er na toetsing d.d. 1 juli 2024 tien gemeenten op trede 3. We kijken hoe we kunnen voorkomen dat er verder gestegen wordt op de escalatieladder. Er worden daarvoor gesprekken ingepland tussen gemeente en provincie.
7. Overzicht en inzicht COA
De presentatie van het COA wordt per email verspreid door de PRT-secretaris.
8. Rondvraag en sluiting
De voorzitter dankt de bestuurders voor hun inspanningen de afgelopen tijd en de constructieve samenwerking.