- Afscheidsavond burgemeester Aboutaleb
- 19 september 2024
- De Doelen Rotterdam
Mijnheer de burgemeester, beste Ahmed, mevrouw Aboutaleb, dames en heren,
Het is voor mij een grote eer om, als kersvers commissaris van de Koning in de provincie Zuid-Holland, Ahmed Aboutaleb op deze afscheidsavond te mogen toespreken.
“Wereldstad Rotterdam heeft een wereldburgemeester”.
Zo opende mijn ambtsvoorganger commissaris Jan Franssen op 5 januari 2009 zijn toespraak in de buitengewone raadsvergadering voor de installatie van Ahmed Aboutaleb als burgemeester van Rotterdam.
Met die woorden verwees hij naar het bijzondere feit dat er toen voor het eerst iemand met een niet-westerse afkomst burgemeester van een grote Europese stad werd.
Maar zijn afkomst was niet de reden dat Ahmed Aboutaleb burgemeester van Rotterdam werd.
‘Wij gaan voor de beste burgemeester’.
Die ambitie sprak de gemeenteraad uit in de profielschets uit 2008.
Om die reden werd Ahmed Aboutaleb de eerste burger van Rotterdam.
Rotterdam koos voor de beste kandidaat.
En Ahmed, die verwachtingen heb je meer dan waargemaakt.
Als burgemeester was je een stevige, doortastende, wijze, betrokken en moedige bestuurder.
Een man die bijna 16 jaar 24 uur per dag klaar stond voor zijn stad.
Iemand die altijd zijn authentieke en eigenzinnige zelf is gebleven.
Die zijn eigen boodschap verkondigde en zijn rug recht hield, ook bij stevige tegenwind.
Die als burgervader aandacht had voor het wel en wee van de Rotterdammers.
Soms met een moralistische boodschap, een andere keer met warme belangstelling en hulp.
Die de belangen van Rotterdam ook buiten Nederland vertegenwoordigde en de stad internationaal op de kaart zette.
Een bestuurder die in 2021 werd uitgeroepen tot ‘beste burgemeester van de wereld’.
Terugkijkend kunnen we vaststellen dat de gemeenteraad toentertijd inderdaad voor de beste burgemeester koos.
In je eerste jaar als burgemeester had je een wat lastige start.
Dat lijkt bij Rotterdam te horen, ook veel van je voorgangers moesten de stad voor zich winnen en eerst maar wat laten zien.
In de loop der jaren ben je echter een geliefde burgervader geworden en hebben de Rotterdammers jou in hun harten gesloten.
En jij Rotterdam in het jouwe.
Onze eerste ontmoeting herinner ik me nog goed.
In 2017 kwam ik, als net aangetreden burgemeester van Dordrecht, voor een kennismaking naar het stadhuis in Rotterdam.
In jouw werkkamer hadden we een goed gesprek.
Over zaken als het burgemeesterschap, regionale veiligheid en de verhoudingen tussen Rotterdam en Dordrecht.
Opeens ging er in de kamer een oranje zwaailicht aan.
‘We moeten naar hiernaast’, zei jij direct.
In een saferoom hebben wij ons gesprek voortgezet.
Totdat je een half uur later het signaal kreeg dat we er weer uit mochten.
Deze bijzondere ervaring schepte een band tussen ons.
Tegelijkertijd laat dit moment zien wat het betekent om in deze tijd van polarisatie burgemeester te zijn, zeker in een wereldstad.
Vooral voor een bestuurder die onverschrokken zijn mening geeft, leiderschap toont en niet bang is om grenzen te stellen.
In de jaren na die eerste ontmoeting hebben we veel met elkaar te maken gehad.
Bijvoorbeeld als voorzitter en plaatsvervangend voorzitter in het bestuur van de Regionale Eenheid politie Rotterdam, in het Veiligheidsberaad en in bijeenkomsten met burgemeesters in Zuid-Holland.
Op al die plekken maakte je steevast indruk met je wijsheid, bijzondere bespiegelingen - soms heel brede bespiegelingen - en passie voor het openbaar bestuur.
Altijd met groot hart voor jouw stad.
Bij mijn afscheid als burgemeester in Dordt vorige maand gaf je aan onze werkrelatie als vriendschappelijk te beschouwen.
Wat mij betreft geheel wederzijds; ook in de toekomst.
Dames en heren,
Bij zijn aantreden in 2009 sprak Ahmed Aboutaleb wijze woorden: “Luisteren, inspireren, verbinden en waar nodig optreden, dat is wat Rotterdammers van hun burgemeester verwachten”.
Zo ging hij aan de slag en gaf hij zijn functie invulling.
Met in zijn bagage brede ervaring als journalist, voorlichter, directeur van Forum - het instituut voor multiculturele ontwikkeling - hoge ambtenaar, wethouder en staatssecretaris.
En natuurlijk met zijn unieke persoonlijkheid.
Het bijzondere van Ahmed Aboutaleb is dat hij als bestuurder zowel aandacht heeft voor problemen van inwoners als voor internationale ontwikkelingen.
Of zoals hij het zelf zegt: “Ik ben geïnteresseerd in het grote én het kleine. Ook in het steentje in de schoen van de burgers”.
Hij was een vader voor de stad.
Met een goede timing, steunend - soms streng, altijd rechtvaardig.
Er zijn twee in het oog springende voorbeelden van momenten waarop burgemeester Aboutaleb als vader voor de stad zijn betrokkenheid, leiderschap en daadkracht etaleerde.
Momenten met een uitstraling tot ver buiten Nederland.
Allereerst zijn uitspraak na de terroristische aanval op het satirische tijdschrift Charlie Hebdo in 2015: “Ce soir je suis Parisien et je m’appelle Charlie”.
Daarnaast het filmpje dat hij in 2021 op de ochtend na de avondklokrellen in de Beijerlandselaan opnam.
Terwijl de winkeliers glasscherven opvegen, spreekt de burgemeester de relschoppers rechtstreeks en vermanend toe: “En, ben je wakker geworden? Goed gevoel, dat je je stad naar de vernieling hebt geholpen?”
En tegen hun ouders: “Ja, u bent er ook nog. Heeft u gisteren uw zoon gemist? (…) Heeft u die ook gebeld? Zo van: kom je thuis, het is 9 uur geweest?”
Het burgemeesterschap is voor Ahmed Aboutaleb ook ombudswerk.
Daarvoor begeeft hij zich in de haarvaten van Rotterdamse wijken.
De afgelopen jaren was hij een dagdeel per week actief in Carnisse, een kwetsbare wijk in Rotterdam-Zuid.
Problemen van bewoners probeerde hij door actief en direct ingrijpen aan te pakken.
Zaken die lokaal niet direct op te lossen zijn, bracht hij onder de aandacht van politiek Den Haag.
Zo wilde hij ‘meer zuurstof in de wijk blazen’.
Ahmed Aboutaleb verdient ook een compliment voor zijn rol in versterking van regionale samenwerking.
Samen met Jozias van Aartsen was hij initiator van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag.
Daarbij zag hij de meerwaarde van de provincie Zuid-Holland bij regionale ontwikkeling.
De sterkere regionale samenwerking leidde onder andere tot de Groeiagenda Zuid-Holland, die door 80 partijen vanuit overheden, bedrijven en kennisinstellingen is ondertekend, en tot miljarden aan investeringen in de regio.
Rotterdam ontwikkelde zich in de tijd van burgemeester Aboutaleb tot een hippe, bruisende en levendige metropool en zette zich op de kaart met goed georganiseerde evenementen van internationale allure.
Daarbij springen de Marathon Rotterdam, het Eurovisie Songfestival, Koningsdag en de start van de Tour de France, zowel die voor mannen als voor vrouwen, in het oog.
Prachtige promotie voor Rotterdam, Zuid-Holland en Nederland.
Daarnaast was Ahmed Aboutaleb actief op het internationale toneel.
Hij plaatste onderwerpen als migratie, verstedelijking, veerkracht en energietransitie steviger op de Europese agenda.
Hij speelde een centrale rol in internationale netwerken als het Europese Comité van de Regio’s, Eurocities, European Forum for Urban Safety, Resilient Cities en het Global Parliament of Mayors.
Zijn inzet voor internationale aandacht voor klimaatverandering leidde ertoe dat in 2021 in Rotterdam het hoofdkwartier van het Global Center on Adaptation werd geopend, in het grootste drijvende kantoor ter wereld.
Als burgemeester leidde Ahmed Aboutaleb diverse missies voor handelsbetrekkingen en kennisuitwisseling, met name naar het Verre Oosten.
Toen hij constateerde dat de internationale drugshandel leidde tot groeiende criminaliteit en meedogenloos geweld in steden en ontwrichting in kwetsbare wijken, ging hij met - met de burgemeesters van de havensteden Antwerpen en Hamburg - op werkbezoek naar verschillende landen in Zuid- en Midden-Amerika.
Na deze bezoeken vroeg hij de Europese Commissie en het Nederlandse kabinet om maatregelen tegen internationale drugshandel.
Beste Ahmed, je bent ontegenzeggelijk een markante, bijzondere en geliefde bestuurder met een unieke staat van dienst.
Soms ook iemand met een gebruiksaanwijzing, maar welke stevige bestuurder is dat niet?
Je bent het type bestuurder dat hard nodig is in deze ingewikkelde tijd.
Je toont visie en lef en weet empathie en compassie te combineren met ferm optreden.
Dat alles is niet alleen mij opgevallen.
In deze weken vol afscheidsmomenten krijg je daar vanuit allerlei hoeken complimenten voor.
Een moment dat voor jou persoonlijk veel betekende was de laatste zondag van augustus, toen duizenden Rotterdammers naar het festival in het park bij de Euromast kwamen om je te bedanken en afscheid van je te nemen.
Ik mag je vanavond nog een bijzonder blijk van waardering overbrengen.
Jouw inspanningen en toewijding zijn ook onze Koning Willem-Alexander niet ontgaan.
In 2003 ben je al onderscheiden als Ridder in de Orde van Oranje Nassau.
Gelet op de aard, betekenis en uitstraling van jouw activiteiten heeft het Zijne Majesteit behaagd jou te bevorderen tot Commandeur in de Orde van Oranje Nassau.
Van harte gefeliciteerd en het is mij een grote eer deze onderscheiding bij jou te mogen omhangen.