Perspectief op een gezonde omgeving en slagvaardig bestuur

Waar gaat het om?

Zuid-Holland bestaat uit 4 groepen karakteristieke landschappen: kustlandschap, veen(weide) landschap, deltarivierenlandschap en stedelijk landschap. Elk landschap heeft zijn eigen ondergrond, karakteristieken en grondgebruik. In deze delta bevindt zich ook een van de meest verstedelijkte gebieden van Europa. Er zijn maar weinig stedelijke regio’s in Europa met zo veel verschillende landschappen in de buurt van de steden.

Van oudsher kent Nederland een stevige bestuurlijke inrichting en taakafbakening volgens het “Huis van Thorbecke” en een levendige democratie. De maatschappelijke opgaven zoals de woningbouw, klimaatadaptatie en verduurzaming van de energievoorziening hebben ingrijpende ruimtelijke gevolgen.

Het wordt niet eenvoudig alle opgaven ruimtelijk te laten passen in onze dichtbevolkte provincie. De complexiteit van opgaven voedt een gevoel van onzekerheid onder onze inwoners. Ook wordt het werk waar het openbaar bestuur voor staat complexer. Met de grootschalige decentralisaties - zoals het sociaal domein - zijn opgaven en bevoegdheden naar het lokale niveau gebracht. Dit biedt kans om landelijk beleid regionaal vorm te geven.

Waar zetten we op in?

Wij staan als provincie aan de lat voor de realisatie van een groot aantal complexe opgaven. Een toekomstbestendige leefomgeving is onze topprioriteit.

We accepteren dat niet voor alles ruimte is in Zuid-Holland. In onze rol van gebiedsregisseur wegen we zorgvuldig af welke ontwikkelingen in welk landschap wenselijk zijn. We sturen op kwaliteit en maximaal maatschappelijke toegevoegde waarde. We beschermen het landschap tegen ongewenste ontwikkelingen en gaan versnippering en onomkeerbare aantasting van het landschap tegen. We gaan creatief met onze schaarse ruimte om. Waar mogelijk clusteren of stapelen we functies. Nieuwe ontwikkelingen dragen bij aan het in standhouden, benutten, beleven, vernieuwen en versterken van bestaande gebiedskwaliteiten.

Bij het aanpakken van maatschappelijke opgaven willen we samenwerken met veel partijen. We geloven dat ons beleid en onze besluiten beter worden door het betrekken van inwoners en ondernemers.

We maken daarom werk van participatie. We dragen bij aan een goed functionerende democratie met sterke gemeenten, een slagvaardig bestuur, gezonde financiën en een professionele organisatie.

We versterken de bestuurskracht van onze gemeenten en ondersteunen de gemeenten die daarin nog tekortkomen. We werken met hen samen en ondersteunen hen bij de toegenomen opgaven waar zij voor staan. Als resultaten uitblijven grijpen wij in. Als provincie zijn we ook werkgever. We geven als inclusieve en duurzame organisatie het goede voorbeeld in ons werkgeverschap en bedrijfsvoering.

We willen een provincie zijn die resultaten boekt door een focus op een gebiedsgerichte uitvoering van opgaven.

Wat gaan we daarvoor concreet doen?

Gezonde omgeving

Ruimtelijke ordening

• De ruimte in Zuid-Holland is schaars en de opgaven zijn groot. Voorbeelden van ruimtevragers zijn woningbouw, natuur, energie, land- en tuinbouw en werklocaties. Het prioriteren én mengen van ruimtevragers is onvermijdelijk. We stellen een nieuw ruimtelijk toekomstperspectief op dat het kader vormt voor wat ruimtelijk wel en niet kan in Zuid-Holland. Met het Rijk maken we wederkerige, bestuurlijke afspraken over de ruimtelijke inpassing en uitvoering van opgaven.
• We pakken onze rol in de regie op de ruimtelijke ordening van Zuid-Holland en werken samen met het Rijk, gemeenten en waterschappen.
• Met onze partners werken we in gezamenlijkheid in het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied (ZH-PLG) en onder andere de NOVEX gebieden aan de ontwikkeling van ‘integrale toekomstperspectieven’ per gebied. Deze perspectieven verkennen de ruimtelijke invulling van diverse opgaven, de dilemma’s en keuzemogelijkheden voor de (midden)lange termijn van 2030-2050 en sluiten aan op het provinciebrede perspectief dat de hoofdrichting van de provincie beslaat.
• We sturen op de juiste functie op de juiste plek. Met aandacht voor ruimtelijke kwaliteit stimuleren we dat initiatiefnemers zoveel mogelijk voortbouwen op de bestaande of nieuwe kwaliteiten en daarmee op de identiteit en kernmerken van het gebied.
• Bodem en water zijn sturend in de ruimtelijke ordening.

Veilig en gezond

• We zetten in op brede welvaart door werk te maken van een gezonde en veilige leefomgeving. We zetten in op het verkleinen van gezondheidsverschillen door bij de inrichting van de leefomgeving
  gezond gedrag mogelijk te maken. We beschermen inwoners tegen negatieve invloeden en verminderen deze waar mogelijk, zoals luchtvervuiling, bodemverontreiniging, veiligheidsrisico’s, geluidsoverlast, nestgeluid, wateroverlast en hittestress. Wij verbinden daarbij het fysieke en sociale domein.
• We blijven ons inzetten voor een beweegvriendelijke leefomgeving met voldoende recreatiemogelijkheden ’om de hoek’. We bevorderen wandel- en fietsnetwerken, verbindingen en recreatievaart, zodat inwoners in groene gebieden kunnen rusten, sporten, bewegen en recreëren. Samen met gemeenten stimuleren we meer groen in de steden en op bedrijventerreinen, zodat het groen en recreatiemogelijkheden niet stoppen bij de gemeentegrenzen. Wij bieden de kaders, het gebruik is aan de inwoners zelf.
• We zetten ons in voor extra groen, water en klimaatadaptatie en voor het stedelijk gebied en de beleefbaarheid van het landschap. Dat doen we in combinatie met het borgen van de toegankelijkheid van het landelijk gebied.

Vergunning Toezicht en Handhaving (VTH)

• De provincie is het bevoegde gezag voor de uitvoering van de VTH-taken bij een groot aantal bedrijven en activiteiten in Zuid-Holland. De
  uitvoering van deze provinciale taken gebeurt door 5 Zuid Hollandse Omgevingsdiensten. Wij blijven inzetten op kwalitatief hoogwaardige
  taakuitvoering van milieu- en groene taken door de omgevingsdiensten. Deze diensten leveren een belangrijke bijdrage aan de verduurzaming van economie en een gezonde en veilige leefomgeving voor onze inwoners. Daar waar dat noodzakelijk is, pakken we als provincie zelf de regie om sturing te geven en nieuw beleid te ontwikkelen. We willen vergunningverlening transparanter maken. Daarom zetten we het programma Altijd Actuele Digitale Vergunning voort evenals
  het project doorontwikkelen Omgevingsdiensten.
• Wij streven naar een Zuid-Holland zonder Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) en potentieel zeer zorgwekkende stoffen. Wij blijven een proactief beleid voeren op het verminderen van deze stoffen binnen de juridische kaders.

Omgevingswet/ beleid

• Wij zijn klaar voor de invoering van de omgevingswet per 1 januari 2024.
• Onze inzet is een herziening van het omgevingsbeleid per jaar. Hierdoor kunnen we inspraak en participatie goed vormgeven en voorkomen we
  dat procedures voor herzieningen door elkaar gaan lopen.

Toerisme, recreatie en sport

• Toerisme en recreatie dragen bij aan een aantrekkelijk woon- werk en leefklimaat in Zuid-Holland. Wereldwijd groeit het toerisme. Op sommige plekken leidt dit tot drukte, terwijl andere plekken meer zouden willen profiteren van toerisme. We willen op sommige plekken meer toeristische overnachtingen mogelijk maken en een duurzaam toerisme stimuleren. We zetten daarvoor in op spreiding van toeristen over de gehele provincie. We stimuleren de ontwikkeling van brede toeristische streekpakketten zodat toeristen langer in een gebied verblijven.
• We willen toerisme in balans laten zijn met de omgeving. Dit betekent dat toerisme de lokale waarden versterkt, zoals natuur, erfgoed en
  waterrecreatie en de lokale voorzieningen en economie stimuleert. Hierdoor kan toerisme een middel zijn om het landelijk gebied vitaal,
  leefbaar en aantrekkelijk te houden, zonder het buitengebied vol te zetten met vakantiewoningen.
• In het bedrijvige en dichtbevolkte Zuid-Holland dient er voor al onze inwoners ruimte te zijn voor ontspanning en voor sport en recreatie. Wij dragen samen met partners zorg voor het beheer van recreatiegebieden, -netwerken en -voorzieningen, waaronder de recreatieve netwerken voor varen, fietsen en wandelen. We gaan de belevingswaarde van het landschap versterken, onder andere door uitbreiding van fysieke recreatieve netwerkstructuren en natuureducatie.

Cultuur en erfgoed

• De kern van ons erfgoedbeleid blijft het beschermen van ons erfgoed waar vanuit wij werken aan een beter beleefbaar en benut erfgoed. We zetten daarbij in op onze provinciale kroonjuwelen, het stimuleren van restauratie en herbestemmen van rijksmonumenten, het onderhouden van historische windmolens en herijken erfgoedlijnen. Wij dragen bij aan de verbouwing en vernieuwing van museum Prinsenhof in Delft.
• We zetten ons in om de archeologische waarden in onze provincie te beschermen, te benutten en te beleven. Het gaat dan om bekende terreinen van provinciaal archeologisch belang en de bekende en in Unesco-verband vastgestelde waarden van de Romeinse Limes.
• Cultuureducatie in Zuid-Holland brengt mensen bij elkaar, daagt uit en biedt nieuwe perspectieven. Dit is voor iedereen bereikbaar in Zuid-
  Holland. We geven een opdracht aan onze instellingen om meer jongeren te bereiken die niet snel in aanraking komen met cultuur.
• In gemeenten waar het bibliotheekaanbod dreigt te verdwijnen, werken we een plan uit voor behoud van bibliotheken. We investeren in kennisuitwisseling en gezamenlijke activiteiten. Kleinere gemeenten met beperkt aanbod krijgen hierbij extra aandacht.
• Via cultureel erfgoed willen we de geschiedenis van Zuid-Holland beter in beeld brengen en beleefbaar maken, met specifieke aandacht voor
  de pijnlijke aspecten uit het verleden. Dit doen we vanuit diverse perspectieven.
• Als provincie krijgen we veelvuldig aanvragen voor een bijdrage aan evenementen. Voor evenementen in de provincie is geen beleid. Uitzonderingssituaties blijven mogelijk, daarvoor stellen we een afwegingskader op.

Slagvaardig bestuur

Openbaar bestuur

• De opgaven waar het openbaar bestuur voor staat, zijn de afgelopen jaren complexer geworden. Vooral de transitieopgaven, maar ook thema’s zoals ondermijning en digitalisering vragen meer van het lokaal bestuur. Dit vraagt op lokaal niveau om meer kennis, expertise, betrokkenheid van de samenleving en een solide financiële huishouding. Wij zetten ons als provincie in om gemeenten te ondersteunen bij deze opgaven en de samenwerking tussen gemeenten te bevorderen. Bijvoorbeeld door middel van kennissessies en trainingen voor goed openbaar bestuur. Als gemeenten niet goed presteren, grijpen we in.
• Weerbaarheid tegen ondermijnende criminaliteit is een urgent maatschappelijk vraagstuk. De vermenging van boven- en onderwereld is een gevaar voor onze rechtstaat en vermindert het vertrouwen in de overheid. De provincie voorkomt misbruik van de provinciale faciliteiten door het uitvoeren van de wet BIBOB, als ondersteuning van de lokale aanpak van gemeenten en burgemeesters. In de gebiedsaanpakken leveren we maatwerk om weerbaarheid te vergroten.
• We hechten waarde aan Kennis Zuid-Holland: een integraal programma met het doel toegang tot en het verder ontwikkelen, uitwisselen en borgen van strategische kennis binnen de provinciale organisatie. En dus kennis, trends en de nieuwste inzichten te laten doorwerken in ons beleid. Dit doen we door samen te werken met partners zoals
  onderzoeksinstellingen en het brede onderwijsveld. Omdat de kennisdeling ook via het Kennis Zuid-Holland kan, is de PAL overbodig geworden.
• We erkennen dat de samenleving uit verschillende mensen bestaat, we zijn een trotse Regenboogprovincie en we voeren diversiteitsbeleid.

Lobby en Europa

• EU-subsidies zijn een belangrijke financieringsbron bij de realisatie van onze regionale opgaven. Wij blijven samenwerken met en ondersteunen van onze regionale partners in Zuid-Holland om optimaal gebruik te blijven maken van EU-subsidie mogelijkheden.
• Beleid en wetgeving vanuit de Europese Unie en het Rijk stellen in grote mate het kader vast waarbinnen wij de Zuid-Hollandse ambities op deze opgaven moeten realiseren. Om hier als provincie invloed op uit te blijven oefenen blijven we inzetten op public affairs, zowel in Brussel als
  Den Haag. Bij elke lobby-inzet wegen we af of we meegaan in de IPO-brede lobby of een eigen lobbytraject starten. Zo zorgen we op diverse niveaus voor een structurele, efficiënte en integrale lobby die nodig is om onze Zuid-Hollandse ambities te kunnen realiseren.

Participatie en Burgerberaad

• Wij introduceren het “Potje van de Staten”, een financiële vrije ruimte voor Provinciale Staten waaruit breed gedragen stateninitiatieven kunnen worden bekostigd. Hiervoor is jaarlijks €500.000 beschikbaar.
• Een vitale samenleving vraagt om betrokkenheid van inwoners bij de politieke besluit- en planvorming alsook uitvoering. We houden in onze
  planvorming en bij onze besluiten rekening met participatie door inwoners, maatschappelijke instellingen en ondernemers.
• Provinciale Staten hebben zich verbonden aan de uitkomsten van het Burgerberaad, dan wel afgesproken andere keuzes goed te beargumenteren. De uitkomsten van het Burgerberaad dat plaatsvond in het eerste kwartaal 2023, zijn betrokken bij de opstelling van dit coalitieakkoord. Wij komen in het najaar 2023 met een volledige reactie op het Burgerakkoord.
• We organiseren tenminste 2 keer een Burgerberaad door de eigen organisatie. Waarbij de kaders voor het Burgerberaad vooraf helder gecommuniceerd worden.
• We actualiseren in samenspraak en in afstemming met maatschappelijke partners onze participatievisie en -principes aan de huidige tijd.
• De aanpak van de maatschappelijke opgaven vraagt om samenwerking in de verschillende gebieden en op meerdere beleidsterreinen.
• Wij vinden meer bestuurlijke zichtbaarheid en aanspreekbaarheid in de regio’s daarbij heel belangrijk. De provincie gaat daarom met een gebiedsgerichte, thema-overstijgende en bovenlokale gezamenlijke aanpak aan de slag. Tenminste een keer per jaar gaat het college langs de regio’s en daarnaast nodigen we gemeenten en waterschappen uit in ons Provinciehuis

HR en organisatie

• Als provinciale organisatie zijn we een inclusieve werkgever en een representatieve afspiegeling van de Zuid-Hollandse maatschappij. Omdat we geloven dat ons beleid en onze uitvoering beter wordt door het meenemen van verschillende perspectieven en het helpt als ons personeel een goede vertegenwoordiging is van onze inwoners. Racisme, antisemitisme, discriminatie en uitsluiting tolereren we niet.
• We hebben oog voor een goed personeelsbeleid waarbij instroom, doorstroom en uitstroom van belang zijn, met daarbij inzet op behoud van de instroom van jonge medewerkers (trainees) en behoud van kennis en ervaring in de organisatie. We zetten in op een goede balans tussen jong en oud. We geven jonge talenten een kans om zich te
  ontwikkelen binnen de organisatie. We ontwikkelen beleid om bewustzijn rondom diversiteit, gelijkwaardigheid en inclusie te vergroten en zetten daar een passend instrumentarium voor in. Gegeven de krapte op de arbeidsmarkt wordt binnen een jaar een strategisch HR-beleid opgesteld, met inachtneming van de hierboven
  benoemde punten.
• We zetten in op een doelgerichte en kostenbewuste organisatie. Het is belangrijk dat we in onze eigen organisatie voldoende kennis en capaciteit hebben om onze taken uit te voeren. We grijpen niet te snel naar tijdelijke teams en contracten maar erkennen dat een flexibele schil nodig is. Voor bijzonder gespecialiseerde kennis blijft inhuur noodzakelijk.
• Uitbreiding van budget voor arbeidscapaciteit (inclusief inhuur) is in principe alleen mogelijk wanneer we nieuwe taken toebedeeld krijgen met bijbehorend budget of als (bij bestaand beleid) gekozen wordt voor een rol als overheid die minder materiële maar meer arbeidscapaciteit
  vergt.
• We werken opgavegericht. Op deze manier is de organisatie beter in staat om te focussen op wat ‘buiten’ nodig is en daar flexibel op in te spelen. Deze manier van organiseren zorgt voor meer integraliteit in afwegingen en uitvoering. In 2025 evalueren wij deze aanpak.
• We zetten in op de versterking van de kwaliteit van onze uitvoeringskracht. Opgave- en gebiedsgericht werken vraagt van de provincie een omgevingsbewuste houding met sturing op processen
  op locatie, participatie met inwoners en partners en een hoog verbindend vermogen. Onze partners willen dat wij met één mond spreken, en dat in ons handelen zorgvuldigheid in balans is met de
  benodigde snelheid.
• In onze inkoop en bedrijfsvoering zijn duurzaamheid, innovatie, sociale aspecten en circulariteit randvoorwaardelijk. Hiermee geven we als
  organisatie het goede voorbeeld van wat wij van onze inwoners, ondernemers en bedrijven in de provincie vragen.
• We communiceren begrijpelijk en toegankelijk met onze inwoners, maatschappelijke partners en ondernemers.