1
00:00:03,500 --> 00:00:06,000
VOICE-OVER: Arjan Mulder is 
veenweide melkveehouder...

2
00:00:06,250 --> 00:00:08,750
en past weidevogelbeheer op maat toe.

3
00:00:09,000 --> 00:00:11,500
Met de weidevogels 
boekt hij goede resultaten.

4
00:00:12,250 --> 00:00:15,750
Toch loopt hij ook tegen dilemma's aan 
vanwege de lagere opbrengsten. 

5
00:00:18,500 --> 00:00:20,250
ARJAN: Wat wij nu 
anders doen als tien jaar geleden?

6
00:00:20,500 --> 00:00:24,250
We zijn scherp aan het sturen
op het rantsoen, op het gras.

7
00:00:24,500 --> 00:00:27,250
De koeien moeten bij ons 
van gras melk maken... 

8
00:00:27,500 --> 00:00:29,500
en daar zijn we 
druk op aan het sturen.

9
00:00:29,750 --> 00:00:33,500
Om het gras eerst goed te bemesten, 
weinig uitstoot te hebben...

10
00:00:33,750 --> 00:00:37,000
dat mest wat je brengt,
het grasplantje goed omzet in eiwit...

11
00:00:37,250 --> 00:00:41,250
en daardoor het eiwit om te kunnen zetten, 
door de koe, in melkeiwit...

12
00:00:41,500 --> 00:00:44,250
zodat we die melkeiwit
kunnen verkopen aan de melkfabriek.

13
00:00:44,500 --> 00:00:47,000
Maar we zijn ook bezig
met zonnepanelen...

14
00:00:47,250 --> 00:00:50,000
stroomopwekking
en agrarisch natuurbeheer.

15
00:00:50,250 --> 00:00:52,750
Dat we elk jaar
steeds wat meer proberen te doen.

16
00:00:53,000 --> 00:00:55,500
We zijn dit jaar over
de honderd weidevogelnesten gegaan.

17
00:00:55,750 --> 00:00:56,750
Het is ook een beetje passie van ons...

18
00:00:57,000 --> 00:00:59,000
dus als het goed gaat 
krijgen we er energie van.

19
00:00:59,250 --> 00:01:01,250
En daar willen we graag mee door.

20
00:01:05,500 --> 00:01:08,750
Weidevogelbeheer is niet alleen maar
een stukje gras laten staan...

21
00:01:09,000 --> 00:01:11,250
maar ook al denken: 
'Waar gaan we de koeien heen doen?'

22
00:01:11,500 --> 00:01:13,250
En als we aan het maaien zijn:

23
00:01:13,500 --> 00:01:16,000
'Waar zit het nest, daar gaan we 
omheen maaien, stoppen met maaien.'

24
00:01:16,250 --> 00:01:20,250
Zo ben je heel het jaar eigenlijk
gewoon weidevogels aan het beheren.

25
00:01:20,500 --> 00:01:23,500
Zoals nu ook, hebben we al 
kruiden ingezaaid voor volgend jaar...

26
00:01:23,750 --> 00:01:26,500
 ben je alweer aan het kijken hoe gaan we 
volgend jaar weer een stapje erbij doen. 

27
00:01:27,000 --> 00:01:30,000
Want ons doel is toch wel
eigenlijk naar de 150 nesten te gaan.

28
00:01:30,250 --> 00:01:32,250
Ik denk dat we tien jaar
geleden nog op de twintig zaten...

29
00:01:32,500 --> 00:01:34,250
dus dat is echt een stijgende lijn.

30
00:01:38,250 --> 00:01:40,250
Je wil alles goed doen
voor de weidevogels...

31
00:01:40,500 --> 00:01:42,500
maar je moet ook een inkomen 
kunnen halen uit je boerenbedrijf.

32
00:01:42,750 --> 00:01:44,750
Dus steeds
een dilemma: 'Wat ga ik doen?'

33
00:01:45,000 --> 00:01:47,250
Het is eigenlijk gewoon 
een verliesmodel, het weidevogelbeheer.

34
00:01:47,750 --> 00:01:49,500
Er moet ook gewoon 
een verdienmodel zijn...

35
00:01:49,750 --> 00:01:51,000
want anders kan ik gewoon 
de bank niet betalen...

36
00:01:51,250 --> 00:01:52,250
om het bedrijf over te nemen.

37
00:01:52,750 --> 00:01:53,750
Ik zit nu nog in 
maatschap met mijn ouders...

38
00:01:54,250 --> 00:01:56,500
maar in de toekomst 
wil ik het bedrijf overnemen...

39
00:01:56,750 --> 00:01:58,750
en ook
een toekomstbestendig bedrijf hebben.

40
00:01:59,250 --> 00:02:01,750
Het zou zonde zijn als
ik straks later geen boer kan worden...

41
00:02:02,000 --> 00:02:03,000
omdat ik weidevogels heb.

42
00:02:03,250 --> 00:02:06,000
Dat moeten we zeker niet hebben, dus
daarom hebben we gewoon geld nodig...

43
00:02:06,250 --> 00:02:10,000
om ook in de toekomst dit
weidevogelbeheer toe te kunnen passen.

44
00:02:14,750 --> 00:02:16,750
VOICE-OVER: Allan Visser 
uit Noordwijkerhout...

45
00:02:17,000 --> 00:02:19,500
werkt toe naar 
een duurzame bollenkwekerij.

46
00:02:20,000 --> 00:02:21,750
Hij doet mee aan een drie jarenplan...

47
00:02:22,000 --> 00:02:24,750
waarbij het streven is 
om de bollenteelt in het hele gebied... 

48
00:02:25,000 --> 00:02:28,500
zonder chemische gewasbescherming
en bemesting te realiseren.

49
00:02:29,750 --> 00:02:32,250
ALLAN: We staan hier op
het Ecologisch Fieldlab Bollenstreek.

50
00:02:32,500 --> 00:02:36,000
Dus dat is eigenlijk een soort
kleine proeftuin waar we proberen...

51
00:02:36,250 --> 00:02:38,500
met biologische middelen te telen.

52
00:02:39,500 --> 00:02:43,750
Het is een samenwerking van 
een proeftuin met drie andere kwekers...

53
00:02:44,250 --> 00:02:48,000
waarbij we elk ons eigen gewas
op hebben geplant of op gaan planten.

54
00:02:48,250 --> 00:02:53,000
Dan gaan wij proberen eigenlijk
volledig met groene middelen te telen.

55
00:02:53,250 --> 00:02:56,500
Dus geen bestrijdingsmiddelen
en geen kunstmest.

56
00:02:56,750 --> 00:02:58,500
Dus dat is
eigenlijk een beetje pionieren...

57
00:02:58,750 --> 00:03:00,250
en kijken waar we tegenaan lopen.

58
00:03:03,750 --> 00:03:07,000
Wat wij anders doen dan voorheen 
is dat wij nu in de Bollenstreek...

59
00:03:07,250 --> 00:03:10,000
een kennisdelingplatform 
aan het opzetten zijn.

60
00:03:10,250 --> 00:03:13,750
Wat wij dan doen is 
wij gaan bij iedere kweker... 

61
00:03:14,000 --> 00:03:16,500
in de administratie duiken
en wij gaan dan kijken... 

62
00:03:16,750 --> 00:03:20,000
hoe de kweker scoort 
op gewasbeschermingsmiddelen...

63
00:03:20,250 --> 00:03:22,750
en kunstmest
en ander ook andere factoren.

64
00:03:23,500 --> 00:03:26,750
Dan krijg je op een gegeven moment 
een soort ranglijst waar je op wordt gezet.

65
00:03:27,000 --> 00:03:29,750
Dan krijg je een voorhoede
en een achterhoede en de bedoeling is...

66
00:03:30,000 --> 00:03:32,750
dat we met z'n allen 
de kennis gaan delen...

67
00:03:33,000 --> 00:03:35,750
zodat de achterhoede 
mee kan komen met de voorhoede...

68
00:03:36,000 --> 00:03:40,500
en dat we met z'n allen zo min mogelijk
emissie kunnen hebben naar het water.

69
00:03:44,750 --> 00:03:49,250
Waar wij tegenaan lopen als kweker 
is dat als wij iets willen initiëren...

70
00:03:49,500 --> 00:03:52,000
bijvoorbeeld
een een ecologische proeftuin...

71
00:03:52,250 --> 00:03:54,750
dat we daar als agrariër
eigenlijk zo weinig tijd voor hebben...

72
00:03:55,000 --> 00:03:56,750
dat we eigenlijk 
ondersteuning nodig hebben. 

73
00:03:57,250 --> 00:04:00,750
Door hulp van de provincie 
kunnen wij dus initiatieven... 

74
00:04:01,000 --> 00:04:03,250
zoals deze 
ecologische proeftuin opzetten. 

75
00:04:03,500 --> 00:04:07,750
Waarbij wij assistentie krijgen
in de vorm van advies.

76
00:04:08,000 --> 00:04:10,250
Hoe kunnen wij biologisch gaan telen?

77
00:04:10,500 --> 00:04:12,250
Maar ook ondersteuning
in het project zelf.

78
00:04:12,500 --> 00:04:15,250
Oké jongens, we gaan nu planten, 
we gaan nu dit doen, we gaan nu dit doen.

79
00:04:15,500 --> 00:04:18,000
Daardoor kunnen
we eigenlijk vooruit gaan.

80
00:04:22,250 --> 00:04:23,000
Hoe ik de toekomst zie?

81
00:04:24,000 --> 00:04:28,500
Ik denk niet dat de hele bollenteelt
biologisch moet worden of gaat worden.

82
00:04:28,750 --> 00:04:30,250
Dat is simpelweg gewoon niet te doen.

83
00:04:30,500 --> 00:04:32,500
Maar ik denk dat we 
door dit soort initiatieven...

84
00:04:32,750 --> 00:04:37,500
zoals deze ecologische proeftuin,
dat we dan dingen hieruit kunnen leren...

85
00:04:37,750 --> 00:04:41,000
om de gangbare teelt
gewoon een stukje duurzamer te maken.

86
00:04:41,250 --> 00:04:44,750
En dat we dan de waterkwaliteit
met z'n allen kunnen verbeteren...

87
00:04:45,000 --> 00:04:48,750
zodat we de Kaderrichtlijn Water
in 2027 kunnen halen.

88
00:04:53,000 --> 00:04:56,500
VOICE-OVER: Sietse Rodenburg 
uit Schipluiden is vleesveehouder.

89
00:04:56,750 --> 00:04:59,750
Hij is dit jaar overgestapt
naar eigen vleesvee koeien...

90
00:05:00,000 --> 00:05:02,000
van een bijzonder oorspronkelijk ras.

91
00:05:03,250 --> 00:05:05,750
SIETSE: Voorheen hadden we 
jongvee van andere boeren...

92
00:05:06,000 --> 00:05:08,500
dus dan fokten we 
voor hen het jongvee op...

93
00:05:08,750 --> 00:05:10,500
en dat ging dan weer terug naar hen.

94
00:05:10,750 --> 00:05:14,000
Maar we wilden liever eigen vee,
dus nu zijn we begonnen met vleesvee.

95
00:05:14,250 --> 00:05:17,500
Dat zijn zoogkoeien, dus die krijgen
hier in het voorjaar een kalfje.

96
00:05:17,750 --> 00:05:21,000
Dan lopen ze heel de zomer
samen in de wei en de stiertjes...

97
00:05:21,250 --> 00:05:24,500
castreren we, dus dat worden ossen, 
en die houden we eigenlijk voor het vlees.

98
00:05:24,750 --> 00:05:28,500
Wat we zelf verkopen in de winkel 
die we sinds dit voorjaar begonnen zijn.

99
00:05:30,000 --> 00:05:32,000
(MOTOR BROMT)

100
00:05:34,250 --> 00:05:36,500
Ja, dat vinden we heel belangrijk
om te zorgen dat die weidevogel...

101
00:05:36,750 --> 00:05:39,250
ook blijft en het liefst uitbreidt.

102
00:05:39,500 --> 00:05:43,500
Dus vandaar dat we met zoogkoeien
proberen dat terug te krijgen.

103
00:05:43,750 --> 00:05:46,000
Want vee in de wei dat helpt.

104
00:05:46,250 --> 00:05:48,750
De schapen, die zijn 
natuurlijke onkruidbestrijders.

105
00:05:49,000 --> 00:05:52,250
Die lopen heel het jaar door
in de wei en die eten de zuring...

106
00:05:53,250 --> 00:05:57,500
Al dat soort onkruid op, wat zorgt dat
we eigenlijk daar niets aan hoeven te doen.

107
00:05:57,750 --> 00:06:00,250
En ze zorgen ook 
voor een stukje biodiversiteit... 

108
00:06:00,500 --> 00:06:02,000
met de mest die ze verspreiden.

109
00:06:02,250 --> 00:06:05,250
En de koeien staan 's winters op stro
dus dan hebben we veel stromest...

110
00:06:05,500 --> 00:06:07,500
wat we in het voorjaar
op het land uitrijden...

111
00:06:07,750 --> 00:06:09,500
wat ook weer zorgt
voor meer insecten.

112
00:06:10,000 --> 00:06:11,750
Organische stofgehalte 
gaat omhoog van de grond...

113
00:06:12,000 --> 00:06:16,000
en de biodiversiteit
wordt daardoor verbeterd.

114
00:06:19,000 --> 00:06:23,000
De kosten van het extensief boeren 
zoals wij doen, die zijn gewoon heel hoog.

115
00:06:23,500 --> 00:06:26,000
Dus onze producten
moeten gewoon goed worden betaald...

116
00:06:26,250 --> 00:06:29,000
waar eigenlijk een stukje vergoeding
voor het landschapsbeheer in zit.

117
00:06:29,250 --> 00:06:33,750
Wat we doen, zo dicht bij de stad,
om te zorgen dus voor de weidevogel...

118
00:06:34,000 --> 00:06:37,750
voor de biodiversiteit 
en voor die koe in de wei met het kalf.

119
00:06:38,000 --> 00:06:39,750
Dat moet gewoon betaald worden.

120
00:06:40,000 --> 00:06:42,250
Deels uit het product, 
dus door de consument...

121
00:06:42,500 --> 00:06:43,500
en deels vanuit subsidies.

122
00:06:47,000 --> 00:06:49,250
Ons toekomstdoel of visie...

123
00:06:49,500 --> 00:06:53,750
is gewoon om het landschap
te behouden voor de generaties na ons...

124
00:06:54,500 --> 00:06:57,250
en om daar
een goede boterham mee te verdienen.

125
00:06:57,750 --> 00:06:59,750
(MOTOR BROMT)